Як вядома, з 28 студзеня 2020 года ўступілі ў сілу змены ў Працоўным кодэксе Рэспублікі Беларусь. Карэкціроўцы падвергнуты 200 артыкулаў, яшчэ каля 40 артыкулаў дапоўнілі Працоўны кодэкс ўпершыню.
Трэба адзначыць, што кодэкс мяняўся ў планавым парадку. Пры яго распрацоўцы ўлічваліся звароты грамадзян і арганізацый. Над кодэксам працавала вялікая рабочая група, якая складаецца з прадстаўнікоў дзяржорганаў, суда і прафсаюзаў.

Спецыялісты на месцах азнаёміліся з дакументам, падрабязна вывучылі яго. Але ж у працэсе працы ўзнікаюць пытанні, на якія могуць адказаць толькі кампетэнтныя спецыялісты. Каб арыентавацца ў абноўленым кодэксе, Лепельскім раённым камітэтам прафсаюза работнікаў аграпрамысловага комплексу быў праведзены семінар-вучоба для працаўнікоў кадравых і юрыдычных службаў прадпрыемстваў, а таксама старшыняў прафсаюзных камітэтаў і іншых зацікаўленых асоб. На семінар былі запрошаны спецыялісты Віцебскай абласной прафсаюзнай арганізацыі Беларускага прафесійнага саюза работнікаў аграпрамысловага комплексу. Адразу хочацца адзначыць, што тэмы, якія былі разгледжаны, актуальны не толькі для аграпрамысловага комплексу, але і для ўсіх арганізацый і прадпрыемстваў.

Першым выступіў Міхаіл Лабко, галоўны тэхнічны інспектар працы. Міхаіл Сяргеевіч пазнаёміў прысутных з асноўнымі аспектамі аховы працы, на якія варта звярнуць асаблівую ўвагу, а таксама распавёў аб грамадскім кантролі прафсаюза.

Спецыяліст адзначыў, што ахове працы і тэхніцы бяспекі неабходна надаваць належную ўвагу, асабліва гэта датычыцца аб'ектаў вытворчай і сацыяльнай сфер. На кожным прадпрыемстве і ў арганізацыі павінны быць прыняты ўсе неабходныя меры, каб нішто не пагражала жыццю і здароўю работнікаў.

Вельмі важна не забываць пра людзей. Усе работнікі павінны быць забяспечаны спецвопраткай. Правы кожнага павінны быць абаронены. Нельга грэбаваць інструктажом, праверкай стану персаналу. Часам здараецца, што пра ахову працы ўспамінаюць толькі пасля надзвычайнага здарэння, якога можна было б пазбегнуць.

Так, напрыклад, адно з новаўвядзенняў у Працоўным кодэксе - папярэдні медагляд, які пры прыёме на працу абавязаны аплачваць наймальнік. Усім зразумела, што медагляд - частка мерапрыемстваў па ахове працы. Любы наймальнік зацікаўлены ў мінімізацыі страхавых рызык прадпрыемства.

Таксама работнікам не давядзецца плаціць штрафы за прадпрыемства. Калі раней санкцыі, якімі абкладвалі кантралюючыя органы юрыдычных асоб, маглі ударыць па кашальку радавых супрацоўнікаў, то ў новай рэдакцыі кодэкса прапісана, што менавіта лічыцца рэальнай шкодай, калі і каму яе трэба кампенсаваць.
Абноўлены Працоўны кодэкс таксама ўраўноўвае работнікаў, працаўлакаваных па кантракце і бестэрміноваму працоўнаму дагавору, па частцы матэрыяльнай адказнасці. Да гэтага часу да поўнай кампенсацыі шкоды прыцягваліся толькі працуючыя па кантракце, незалежна ад таго, выпадкова або па злым намеры яна нанесена. Цяпер абмежаваная матэрыяльная адказнасць распаўсюджваецца на усіх, а кампенсаваць страты прыйдзецца толькі ў выпадку іх наўмыснага нанясення.

Вялізную ўвагу Міхаіл Сяргеевіч надаў тэме папярэджання і звядзенню колькасці траўматызму да нуля, што магчыма толькі пры выкананні ўсіх правіл аховы працы і патрабаванняў па бяспечнай вытворчасці прац. Спецыяліст таксама прывёў прыклады няшчасных выпадкаў, гібелі на вытворчасці.

Былі закрануты таксама тэма атэстацыі рабочых месцаў па ўмовах працы і многія іншыя важныя пытаннi. Таццяна Разоўцава, галоўны прававы інспектар працы, распавяла пра змены ў Працоўным кодэксе Рэспублікі Беларусь. Так, Таццяна Анатольеўна звярнула увагу на адну з інавацый - прадастаўленне бацькам водпуску ў сувязі з нараджэннем дзіцяці: на працягу шасці месяцаў пасля нараджэння дзіцяці мужчыне можа быць прадастаўлена 14 каляндарных дзён без захавання зарплаты. Гэта дае магчымасць бацьку дапамагчы ў самы складаны, але шчаслівы перыяд сваёй жонцы ў доглядзе за дзіцем.

Яшчэ адным важным пунктам у новай рэдакцыі Працоўнага кодэкса з'яўляецца дыстанцыйная праца. Такая форма працоўнай дзейнасці мае на ўвазе выдаленую працу з выкарыстаннем сеткі інтэрнэту. Адным са станоўчых момантаў тут з'яўляецца тое, што супрацоўніку не трэба падаваць працоўнае месца. Трэба адзначыць, што ў сучасным свеце тэхналогій гэта вельмі зручна. Наймальнікі прапануюць «дыстанцыянерам» кантракт або дагавор, як і офісным супрацоўнікам. Нормы працягласці працоўнага часу і адпачынку ў тых і іншых спецыялістаў аднолькавыя.

Хочацца адзначыць, што ў Беларусі ўпершыню прафсаюзы ўдзельнічалі ў распрацоўцы Працоўнага кодэкса. І гэта правільна, бо яны абараняюць працоўныя правы грамадзян.

Так, напрыклад, для работнікаў, з якімі заключаны кароткатэрміновыя кантракты, з'явіліся дадатковыя гарантыі, асабліва для тых, хто не парушае дысцыпліну. У новай рэдакцыі Працоўнага кодэкса ўказана, што пры заканчэнні тэрміну дзеяння кантракту, калі работнік добрасумленны і абодва бакі працоўных адносін вырашылі іх захаваць, наймальнік абавязаны прадоўжыць такія адносіны на максімальны тэрмін або заключыць новы кантракт на тэрмін не менш за тры гады.

Таксама зараз наймальнік мае права пры прыёме грамадзяніна на працу запытваць характарыстыку з папярэдніх месцаў яго працы, якая выдаецца на працягу пяці каляндарных дзён з дня атрымання адпаведнага запыту.

Уведзена новая норма, якая тычыцца скасавання тэрміновага працоўнага дагавора па патрабаванню работніка ў сувязі з парушэннем наймальнікам заканадаўства аб працы. У тым выпадку, калі наймальнік самастойна прызнае і ўсталюе факт парушэння ім заканадаўства аб працы, не патрабуецца ўсталяванне дадзенага факту нагляднымі органамі, прафсаюзам або судом.

Яшчэ адна навацыя звязана з магчымасцю часовага пераводу на іншую працу на тэрмін да паўгода.

Па правілах, дзеючых цяпер, работніка маглі перавесці на новае месца максімум на месяц і без паведамлення. Цяпер жа, пры неабходнасці, адправіць супрацоўніка ў іншую кампанію можна на перыяд да шасці месяцаў (Часовы перавод магчымы ў выпадку прастою або вытворчай неабходнасці), але ў яго абавязкова будуць пытацца згоду. Пры гэтым зарплата і ўмовы працы не павінны пагаршацца.

З асноўнымі пытаннямі калектыўна-дагаворных адносін, а таксама аплаты працы пазнаёміла прысутных Тамара Чумакова, загадчык аддзела сацыяльна-эканамічнай работы абласнога камітэта прафсаюза.

Таццяна Вырвіч, загадчык аддзела арганізацыйнай працы, выступіла з дакладам «Справаводства ў прафкаме».
Шмат хто з прысутных скарыстаўся магчымасцю задаць кампетэнтным спецыялістам пытанні, на якія атрымалі падрабязныя тлумачэнні.

Наталля Храпавіцкая